Cấy chỉ là một phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc đặc biệt, độc đáo của châm cứu Việt Nam, là một phương pháp châm cứu mới, hiện đại, áp dụng tiến bộ của khoa học kỹ thuật trên cơ sở kế thừa những lý luận và kinh nghiệm của châm cứu. Cấy chỉ được áp dụng tại Việt Nam từ những năm 1960, không chỉ có giá trị ở Việt Nam mà còn nổi bật trên thế giới.
Phương pháp cấy chỉ đang được áp dụng rộng rãi
Cấy chỉ còn gọi là chôn chỉ, vùi chỉ, xuyên chỉ, là một phương pháp châm cứu đặc biệt, là một bước tiến của kỹ thuật châm cứu. Bằng việc đưa chỉ tự tiêu vào huyệt của hệ kinh lạc nhằm duy trì sự kích thích lâu dài, qua đó tạo nên tác dụng trị liệu. Cấy chỉ làm tăng sự đồng hóa, giảm dị hóa của cơ, tân sinh huyết quản cải thiện tuần hoàn vùng cơ.
Phương pháp cấy chỉ là một phương pháp cải tiến mới của châm cứu, nên cơ chế tác dụng của cấy chỉ cũng tương tự như châm cứu, cụ thể được nhìn theo hai mặt là y học hiện đại và y học cổ truyền.
Chỉ catgut là chỉ dùng trong phẫu thuật ngoại khoa, bản chất là một protein tự tiêu trong vòng 10 – 20 ngày, khi đưa vào cơ thể như một dị nguyên, kích thích tình trạng đáp ứng miễn dịch không đặc hiệu, do tình trạng phân tử, tính lạ đối với cơ thể (chỉ Catgut có khả năng đồng hóa với cơ thể và không bị đào thải), thành phần hóa học và tính đồng nhất của chỉ do đó không gây phản ứng dị ứng, có tác dụng ngay khi cấy vào huyệt, không tạo trí nhớ miễn dịch nên có thể cấy chỉ được nhiều lần vẫn an toàn. Kích thích hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng cho cơ thể, đồng hóa các cơ tăng lên và dị hóa các cơ giảm đi.
Chỉ Catgut sau khi cấy vào huyệt, huy động bạch cầu trung tính, bạch cầu đơn nhân giữ vai trò thực bào, bạch cầu ái toan giữ vai trò kiềm chế phản ứng viêm, tiểu cầu giữ vai trò cầm máu và hệ thống protein huyết tương (plasma protein system): hệ thống bổ thể, hệ thống đông máu, hệ thống kinin dẫn đến kiểm soát quá trình viêm và đau, làm tăng sinh lưới mao mạch, lưu thông máu trong lòng mạch. Cấy chỉ vào huyệt có tác dụng giảm đau, chống viêm, giảm acid lactic và tăng cường tuần hoàn tại vùng cấy chỉ.
Cấy chỉ giảm mỡ bụng.
Ngoài ra, cấy chỉ là một phương pháp cải tiến của châm cứu nên tác dụng tương tự khi châm tạo ra kích thích gây ra một cung phản xạ mới có tác dụng ức chế và phá vỡ cung phản xạ bệnh lý. Tại nơi châm tổn thương sẽ tiết ra các chất trung gian hóa học như histamin, acetylcholin, catecholamin…bạch cầu tập trung gây phù nề tại chỗ sẽ chèn ép vào các sợi thần kinh cảm giác, gây ra các phản xạ đốt trục làm co giãn mạch máu làm nhiệt độ dưới da thay đổi (nóng lạnh) kích thích truyền vào tủy, lên não, đến các cơ quan đáp ứng hình thành một cung phản xạ mới.
Theo YHCT sự mất cân bằng về âm dương sẽ dẫn đến sự phát sinh ra bệnh tật. Vì vậy, nguyên tắc điều trị chung là điều hòa (lập lại) sự cân bằng âm dương. Trong châm cứu, muốn đánh đuổi tà khí (tác nhân gây bệnh), nâng cao chính khí (sức đề kháng cơ thể) thì phải tùy thuộc vào vị trí nông sâu của bệnh, trạng thái hàn nhiệt, hư thực của người bệnh để vận dụng dùng châm hay cứu, dùng phép châm bổ hay châm tả.
Hệ kinh lạc gồm những đường kinh (thẳng) nối từ tạng phủ ra ngoài da và những đường lạc (ngang) nối liền các đường kinh. Nếu tạng phủ nào có bệnh sẽ có những thay đổi bệnh lý ở đường kinh mang tên, biểu hiện bên ngoài bằng các triệu chứng lâm sàng riêng biệt. Người ta sẽ dùng các huyệt trên kinh đó để điều chỉnh công năng của tạng phủ đó.
Hiện nay ứng dụng của phương pháp cấy chỉ được sử dụng rộng rãi với 2 tác dụng chính là: cấy chỉ thẩm mỹ và cấy chỉ chữa bệnh.
Cấy chỉ chữa bệnh:
Cấy chỉ thẩm mỹ: